Ταξιδεύοντας (με φωτογραφική μηχανή) στο χρόνο

Πριν καιρό είχα γράψει ένα post με τίτλο «Μακάρι τα μάτια να είχαν τσιπάκια μνήμης». Αναφερόμουν σε μια εικόνα που με είχε συγκλονίσει – αλλά δεν είχα φωτογραφίσει. Ένας ανατολίτης γέρος, με σαρίκι και σανδάλια περπατούσε σαν χαμένος στη γωνία δύο κεντρικών δρόμων στη Φινλανδία, ενώ ντόπιοι νέοι πίσω του έπιναν μπύρες ημίγυμνοι.

Ήρθε κάποιο παράξενο πλήρωμα του χρόνου: η ταχύτητα του κλείστρου συντονίστηκε με αυτήν της φωτογραφίας που δεν τράβηξα τότε, το διάφραγμα άφησε το χρονικό βάθος καθαρό και να ‘σου ένα αδελφό ‘κλικ’. Χρόνια μετά, η ετεροθαλής αδελφή της χαμένης φωτογραφίας. Ήμουν στη Γερμανία, πριν τρεις εβδομάδες.


Είναι ιδιαίτερη φωτογραφία για μένα – δύο σε μια, όπως λέει το διαφημιστικό.

Οι συμπτώσεις το έκαναν βολικό (βοήθησα κι εγώ) ώστε στη Γερμανία να μείνω σ’ ένα χωριουδάκι όπου έζησα για ένα χρόνο στην εφηβεία μου. Καθώς πλησίαζε το τρένο, η καρδιά μου χτυπούσε δυνατά. Τι θα ένιωθα, πως θα μου φαινόταν; Αισθήματα που εξανεμίστηκαν αμέσως. Για δυο μέρες τριγυρνούσα και όλα μου φαίνονταν ξένα! Έλεγα πλέον πως ζω τη ζωή κάποιου άλλου, ότι δεν είναι δικές μου οι αναμνήσεις.

Ώσπου την τρίτη μέρα πήγα σε ένα μουσείο που θυμόμουν καλά. Είχε σειρές από μεσαιωνικά όργανα βασανιστηρίων, κλουβιά γι’ ανθρώπους, μέγγενες, μια τεράστια ποικιλία οργάνων πόνου. Μπαίνω στην πρώτη αίθουσα που ήταν σκοτεινή και σχετικά μικρή, ανεβαίνω τις σκάλες για τον δεύτερο όροφο και βρίσκομαι …στην ταράτσα! Γυρνάω πίσω, ρωτάω που είναι το υπόλοιπο μουσείο και μου απαντάνε ότι αυτό είναι όλο. Και όχι, δεν ήταν ποτέ μεγαλύτερο.

Τότε κατάλαβα. Πως είναι όταν μικρός θυμάσαι ένα τεράστιο σπίτι αλλά αν το δεις μεγάλος φαίνεται μικρό… αυτό συνέβη και σε μένα. Χωρίς εικόνες στα μάτια και σημαντικές αναφορές ζωής, πολλαπλασίαζα όσα έβλεπα και αυτά αποτελούσαν τις αναμνήσεις μου. Ή, οι αναμνήσεις δεν αλλάζουν καθώς μεγαλώνουμε και αποκτούμε περισσότερες εμπειρίες – είναι σημαδεμένες από το πως ήμασταν εμείς όταν γεννιόντουσαν. Γι' αυτό και η πρώτη φορά είναι πάντα «η πρώτη φορά». Γελούσα πλέον με τον εαυτό μου και το χαιρόμουν. Αυτό που συνέβαινε είχε πολλά επίπεδα: το πώς ήμουν στα δεκαεφτά μου, το πως έβλεπα τον κόσμο, το πόσα έζησα και είδα από τότε... Δεν βλέπεις κάθε μέρα τον εαυτό σου σε τέτοια προοπτική!

Ένα άλλο μέρος που έψαχνα, ήταν ένα καφέ σπίτι με χρωματιστά ξυλόγλυπτα παγανιστικών φιγούρων. Κανείς στο χωριό – ούτε το Tourist Information – μπορούσε να μου πει που βρίσκεται. Μια βιβλιοπώλης, μάλιστα, μπήκε μαζί μου στο Google γιατί της κίνησα την περιέργεια. Τελικά βρήκα τις φιγούρες λίγο μετά που βγήκα από το μουσείο – είχα περάσει μπροστά από το σπίτι, το είχα φωτογραφίσει αλλά δεν τις είχα αντιληφθεί. Ήταν μικροσκοπικές και θαμπές – στο μυαλό μου ήταν πελώριες, με φοβερές λεπτομέρειες και κάτι μεγάλα δόντια (που τελικά δεν υπήρχαν).

Αυτή η αίσθηση προοπτικής, το να με κοιτώ σαν να είμαι άλλος, δεν ήταν το μόνο κέρδος. Έδεσε η στιγμή, η γωνία και το φως και τράβηξα ακόμα μια φωτογραφία που μου άρεσε.


Ήταν το ίδιο βράδυ με την ετεροχρονισμένη φωτογραφία από το ‘τσιπάκι της μνήμης’. Το βράδυ ήμουν πανευτυχής, δεν συμβαίνει συχνά να έχεις δύο ιδιαίτερα αποτελέσματα σε λίγες ώρες. Το επόμενο πρωί είχα την αυτοπεποίθηση κάποιου που νιώθει ότι μπήκε σε άλλο επίπεδο - για να ξαναθυμηθώ αργότερα πως δεν πρέπει να υποτιμάς υπερβολικά το σκληρό φως.

Γι’ αυτό και τελειώνω με ακόμα μια φωτογραφία από το προηγούμενο βράδυ. Τότε που η μηχανή μου, και μαζί της κι εγώ, είχαμε βρει ένα παράθυρο στο χρόνο και αποτυπώναμε εικόνες από το παρελθόν.