Καραμανλής: ο πιο «λίγος» Πρωθυπουργός της μεταπολίτευσης

Τον Χριστόδουλο τον υπερασπίστηκα στην αρρώστιά του. Τώρα που πέρασε κάποιος καιρός από το θάνατό του, μπορούμε να συζητήσουμε ψύχραιμα για κάτι που μου είχε κάνει πολύ άσχημη εντύπωση: το ότι ετάφη με τιμές εν ενεργεία αρχηγού κράτους.

Να ξεκαθαρίσω ότι θα με ενοχλούσε λιγότερο εάν όλοι οι Αρχιεπίσκοποι απολάμβαναν τέτοιες τιμές – θα το θεωρούσα απλώς σαν μια ακόμα εκδήλωση της αναχρονιστικής σύνδεσης του ελληνικού κράτους με την εκκλησία. Τι σημαίνει όμως το ότι μόνο για τον Χριστόδουλο είχαμε τριήμερο εθνικό πένθος; Ότι μόνο γι αυτόν κηρύχθηκε εθνική αργία η ημέρα της ταφής του; Ότι τα κρατικά κανάλια είχαν απευθείας σύνδεση με τη νεκρική πομπή ολόκληρο το πρωί; Με τη λαμπρή αυτή εξαίρεση ο συγκεκριμένος Αρχιεπίσκοπος τιμήθηκε από την πολιτική μας ηγεσία (αυτή αποφασίζει το πρωτόκολλο της τελετής) για την εξαιρετική προσωπικότητά του, το πραγματικά εξέχων έργο του. Το τι παρακαταθήκη άφησε ο Χριστόδουλος, το τι καινούριο κόμισε σαν Αρχιεπίσκοπος δεν χρειάζεται να αναφερθεί διεξοδικά – μέσα σε τρεις μόλις μήνες έχει καταγραφεί η άκριτη παρεμβατικότητά του, η ίδια η εκκλησία προσπαθεί να πάρει άλλο δρόμο θέτοντας στη θέση του τον Ιερώνυμο. Βάζοντας δίπλα-δίπλα την εικόνα του πρώην και νυν Αρχιεπισκόπου, έχετε έναν ποιμένα κι έναν εθνάρχη.

Δεν είναι μόνο ότι η επίσημη κυβέρνηση, με αυτήν την εξέχουσα τιμή αντάμειψε τον πρώην Αρχιεπίσκοπο για την αδιαφορία του προς τους νόμους, τον αλυτρωτισμό του, την παρεμβατικότητά του σε κοσμικά θέματα, κτλ. Αυτό είναι ήδη άσχημο. Επιπλέον, τον τίμησε σαν αποθανόντα εν ενεργεία αρχηγό κράτους: σαν αυτό που θα ήθελε να είναι. Περνάει δηλαδή στο συλλογικό υποσυνείδητο το δίκαιο των ενεργειών του Χριστόδουλου: έζησε σαν παπάς κι εθνάρχης, τιμήθηκε σαν εθνάρχης, όχι παπάς. Οι θεσμοί και η δημοκρατική κουλτούρα, η περιρρέουσα ατμόσφαιρα που είναι αναγκαία στην πολιτική ζωή και στο πολιτικό ένστικτο, έχουν πάει περίπατο

Ο Χριστόδουλος – ερήμην του – γνώρισε μια τελευταία νίκη απέναντι στην κοσμική εξουσία. Στο θάνατό του υπήρξε αυτό που δεν μπορούσε να είναι στη ζωή του.

Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι η κυβέρνηση προέβη σ’ αυτήν την πράξη για ψηφοθηρικούς λόγους (για να μη βρεθεί, για παράδειγμα, στη θέση της αγγλικής βασιλικής οικογένειας που στην αρχή αρνήθηκε κηδεία με βασιλικές τιμές στην εξαιρετικά δημοφιλή Λαίδη Νταϊάνα). Η επικοινωνία και η σόου-μπιζ δεν ξέρουν από πρωτόκολλα. Ο Καραμανλής όμως είχε υπογράψει και για τις ταυτότητες… Είχα την ελπίδα ότι έπραξε σαν κοινός καιροσκόπος. Με την απόφασή του να τιμήσει έτσι τον Χριστόδουλο πήγε ένα βήμα παραπέρα. Μοιάζει να πίστευε πραγματικά όταν υπέγραφε, πως δεν αποδέχεται πραγματικά τις βασικές αρχής της σύγχρονης δυτικής δημοκρατίας. Και αν δεν έχει κατασταλάξει μέσα του και θέλει να τα έχει καλά και με το θεό και με τους ψηφοφόρους, είναι πεντακάθαρο πως σαν πολιτικός ηγέτης δεν τον πειράζει εάν η Ελλάδα παίζει με τη θεοκρατία. Το αντίθετο, μπορεί άνετα να την καλλιεργεί.

Και ο θεός ευχαριστημένος και τα κουκιά ολόκληρα. Το δείχνουν πολλά πράγματα, και η ταφή Χριστόδουλου αποτελεί ένα ακόμα: είμαι πεπεισμένος ότι ο Καραμανλής θα μείνει στην ιστορία σαν ο πιο «λίγος» Πρωθυπουργός της μεταπολίτευσης.