Μακάρι να συνδεόταν με υπολογιστή κι εκτυπωτή. Κάποτε, στη γωνία Hämeenkatu και Itsenäysyydenkatu, στο κέντρο του Τάμπερε, της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης της Φινλανδίας όπου έζησα δέκα χρόνια, είδα ένα γέρο ανατολίτη. Σαρίκι στο κεφάλι, γιλέκο από χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, άσπρη βράκα χιλιοπλυμένη και ποτέ σιδερωμένη, χοντρά μαύρα σανδάλια σαν του Αλαντίν: γυριστά στις μύτες. Περπατούσε στην κεντρική γωνία με τα χέρια δεμένα πίσω από τη μέση, κοιτάζοντας γύρω με το πιο απλανές βλέμμα. Ο ορισμός του Χαμένου. Πίσω του, η αυθάδεια της νεότητας και του γλεντιού. Καλοκαίρι και γυμνοί από τη μέση και πάνω εικοσάρηδες έπιναν μπύρες φωνάζοντας και τραγουδώντας. Αυτός μπροστά τους, σαν παιχνίδι του χρόνου και του χώρου.

Ο φίλος μου ο Takuya (μίλησα γι’ αυτόν κάποια post πριν) δούλευε εθελοντής στο κέντρο υποδοχής προσφύγων. Μου είπε για κάποιον (άλλο) πρόσφυγα από την Ανατολή, που μόλις είχε φτάσει στο κέντρο μέσω ΟΗΕ. Του είχαν πει ότι βρίσκεται στη Φινλανδία και στεκόταν μπροστά στον παγκόσμιο χάρτη για να καταλάβει που βρίσκεται. Εκεί τον πέτυχε ο φίλος μου. Είχε το δάχτυλο στην Ουκρανία. «Όχι», του λέει, «εδώ είσαι» - και του μετακινεί το δάχτυλο στη Φινλανδία. «Α», απαντά εκείνος, «δηλαδή η Γερμανία είναι κοντά!» Εκεί βρισκόταν το άλλο του δάχτυλο.

Για κάποιο λόγο (περισσότεροι συγγενείς και φίλοι; προσφυγικό στάνταρ;) η Γερμανία είναι το όνειρο των περισσότερων προσφύγων. Εφόσον έφτασε ‘κοντά’, το κοινό όνειρο κάθε πρόσφυγα ήταν πιο πραγματικό.

Σκεφτείτε το μέγεθος του ξεριζώματος... Να κοιτάς στον παγκόσμιο χάρτη και να αναρωτιέσαι που βρίσκεσαι. Δεν το χωράει ο καθημερινός ανθρώπινος νους.

Άκουγα, πριν λίγο, το τραγούδι του Μικρούτσικου ‘Ερωτικό’. Και σκέφτηκα, ότι η αρχή του θα ταίριαζε στους πρόσφυγες στα βόρεια κράτη (αυτά δέχονται τους περισσότερους πρόσφυγες, θεσμικά). Από τα στενά της Βαγδάτης και της Ισλαμαμπάντ στα γκέτο του Βερολίνου και της Στοκχόλμης, λαοί των Κρεμαστών Κήπων της Βαβυλώνας που πάντα ονειρεύονται, στη γη των Βησιγότθων. Και πόσα χαμένα δυναμικά! Άνθρωποι χαμένοι κοινωνικά (οι εκεί πλειοψηφίες τους έχουν αποκλεισμένους), αυτιστικά (εξεγείρονται, χτυπώντας κυρίως τον εαυτό τους και τους ομοίους τους) και θεσμικά: η ανθρωπιστική πολιτική σταματάει στους νόμους υποδοχής. Από εκεί και πέρα, ο απόλυτος – και αποτυχημένος – αυτοσχεδιασμός.

Με μια πιρόγα
φεύγεις και γυρίζεις
τις ώρες που αγριεύει η βροχή
στη γη των Βησιγότθων αρμενίζεις
και σε κερδίζουν κήποι κρεμαστοί
μα τα φτερά σου σιγοπριονίζεις...

Η ‘αλμύρα στο γυμνό κορμί του’ δεν είναι από ιδρώτα; Δουλειάς ή αυνανισμού – μια και, αποκλεισμένος κάπου πρέπει να ξεδώσει; Οι Δελφοί, ο ομφαλός του κόσμου – για τον καθένα αυτό είναι η πατρίδα του. ‘Σου ‘φερα απ’ τους Δελφούς γλυκό νερό’. Και... ‘πώς να ημερέψει ο νους μ’ ένα σεντόνι;’ Πώς, πραγματικά, όταν το σεντόνι είναι ποτισμένο με ιδρώτα; ‘Πώς να δεθεί η Μεσόγειος με σχοινιά;’ Όλοι γείτονες είμαστε.

...Αγάπη, που σε λέγαν Αντιγόνη.

Και έχουν απέναντι τους πιο επιλεκτικούς γραφειοκράτες:

...κι εγώ ένα πεδίο βολής φτηνό
που ασκούνται, βρίζοντας, ξένοι φαντάροι...

Το ξέρω ότι ‘γράφω κείμενα διαβάζοντας’. Ότι δεν υπάρχει σχέση μεταξύ των προσφύγων που αναφέρομαι και του τραγουδιού που παραθέτω. Αυτό είναι το post. Ένα τραγούδι που το έγραψα ακούγοντας. Μια εικόνα που ζωγράφισα βλέποντας. Όπως είπα στην αρχή: μακάρι να είχαν τα μάτια τσιπάκια μνήμης... Θα γινόμουν πιο κατανοητός.